Heb je wel eens gehoord van diastase tijdens en na de zwangerschap? Diastase is een veel voorkomende aandoening die naar schatting 65 tot 100% van de zwangere en postpartum vrouwen treft.
Tijdens de zwangerschap maken je buikspieren plaats voor de groeiende baby. Een diastase zorgt voor extra ruimte voor je kindje. Je kan een diastase daarom niet voorkomen en bovendien dat wil je dat ook niet! Je wilt immers dat je kleine baby gezond groeit in je buik. We geven je meer informatie over diastase (wetensch. diastasis recti), de symptomen, oorzaken en behandeling hiervan.
Diastase, wat dat?
Wat is diastasis eigenlijk? Diastasis recti (nog officiëler: diastasis rectus abdominis of DRA) is een anatomische term die verwijst naar een abnormale scheiding tussen de twee rectusspieren van de gespierde buikwand. Het weefsel tussen je rechte buikspieren (de linea alba) wordt opgerekt. Een aanhoudende opening van 1,5 tot 2 centimeter of meer tussen de sixpack-spieren wordt als ‘abnormaal’ beschouwd en moet je laten behandelen. Bij een constante behandeling verdwijnt de aandoening normaal gesproken.
Wanneer de laag bindweefsel tussen de rectus abdominis-spieren tijdens de zwangerschap uitzet en verzwakt, zorgt dit ervoor dat de buikinhoud uitpuilt. Hoewel onaangenaam en ongemakkelijk, vervaagt deze scheiding meestal binnen een paar maanden na de geboorte. Echter blijven veel vrouwen aan diastase lijden als ze geen therapie krijgen.
Bij een aanhoudende opening van 1,5 tot 2 centimeter moet je contact opnemen met een arts om dit te laten behandelen.
Bron: wiemooiwilzijn.nl
Diastase symptomen
Tijdens de eerste helft van je zwangerschap zullen de meeste diastase symptomen afwezig zijn. Bij sommige vrouwen kunnen diastase symptomen optreden rond het einde van het tweede trimester of het begin van het derde trimester. Anderen merken pas na de bevalling een verschil in hun buik.
Kersverse moeders met diastasis recti nemen vaak een duidelijke uitstulping of richel waar. Je kan namelijk vaak goed zien waar de buikspieren zich scheiden door de postpartumperiode. Als je echter op je rug ligt, trekt het gebied tussen de spieren rond de navel zich terug.
Als je een of meerdere van de volgende tekenen en symptomen ervaart, kan dat erop wijzen dat je rectus diastase hebt:
- Wanneer de buikspieren aangespannen of samengetrokken zijn, is er een uitstulping of richel die langs het midden van de buik loopt.
- Moeite met tillen
- Routineklussen zijn moeilijker uit te voeren.
- Lage rugpijn
- Slechte houding
- Instabiliteit in de romp
- Urine-incontinentie
- Zwakke buikspieren
Oorzaken diastase rectus
Diastasis rectus wordt veroorzaakt door een verhoging van de intra-abdominale druk. Jouw buikspieren buigen zich om de ontwikkelende baarmoeder heen terwijl je zwanger bent, waardoor het bindweefsel krimpt. Relaxine, progesteron en oestrogeen, die allemaal tijdens de zwangerschap worden geproduceerd, helpen de weefsels te ontspannen. Naarmate dit vordert, kan een gedeeltelijke of volledige scheiding van de rectus abdominis ontstaan.
Risicofactoren die ervoor zorgen dat DRA waarschijnlijk een complicatie van jouw zwangerschap is, zijn de volgende:
- Gevorderde leeftijd van de moeder (35 jaar of ouder)
- Grote baby
- Tweede of volgende zwangerschap
- Zwangerschap van een tweeling of drieling.
Ondanks het feit dat diastase het meest voorkomt bij zwangere vrouwen en vrouwen na de bevalling, kan het ook mannen en postmenopauzale vrouwen treffen. Spanningen, plotselinge verschuivingen in lichaamsgewicht, zwaar tillen en oefeningen zoals crunches zijn hiervoor de belangrijkste oorzaken.
Diagnose DRA
Veel vrouwen kunnen de scheiding op de buik zien. Om echter een adequate therapie te krijgen, is het raadzaam om een officiële diagnose aan jouw arts vragen. Je arts zal een uitgebreid lichamelijk onderzoek doen om vast te stellen of je diastase hebt, en zo ja, de ernst van jouw aandoening. Jouw DRA kan open zijn, onder de navel of boven de navel (de scheiding is boven en onder de navel). Sommige artsen gebruiken een echografie of maken een CT-scan om een diagnose vast te stellen.
Een fysiotherapeut gespecialiseerd in postpartumzorg kan, naast jouw verloskundige/gynaecoloog, een lichamelijk onderzoek uitvoeren om diastase recti te identificeren en te behandelen.
Diastase herkennen, doe de zelfcheck!
Je kan diastase herkennen door een zelfcheck te doen. Ga op je rug liggen en voel tussen de buikspieren rond je navel. Als je een verlaging en scheiding tussen de spieren opmerkt, kan je DRA hebben. Raadpleeg vervolgens jouw arts, fysiotherapeut of osteopaat om een behandelprotocol op te stellen.
Diastase behandeling
De focus van een diastase behandeling ligt op revalidatie oefeningen om de scheiding te genezen. Je krijgt van je arts ook instructies over welke oefeningen je moet vermijden totdat de scheiding volledig is genezen. Zelfs met fysieke diastase behandeling bestaat de mogelijk dat jouw buikspieren niet volledig herstellen tot het niveau van vóór de zwangerschap. Een operatie kan nodig zijn als jouw DRA bijzonder ernstig is. Gelukkig kan in de meeste gevallen een goede behandeling jouw toestand zodanig verbeteren dat chirurgische maatregelen niet nodig zijn!
Chirurgische technieken
Omdat DRA geen echte hernia is, vindt er meestal geen chirurgische behandeling plaats. In plaats daarvan behoren veilige en geschikte oefeningen tot de eerste behandeling. Deze oefeningen zijn over het algemeen effectief bij het oplossen van rectus diastase. Sommige vrouwen kunnen echter ontdekken dat de revalidatie oefeningen onvoldoende zijn om hun DRA te genezen. Abdominoplastiek, ook wel bekend als een buikwandcorrectie, is voor dit scenario een optie
Elektromagnetische neuromusculaire stimulatie
De EMSculpt, die spiercontracties opwekt door elektromagnetische straling of pulsen, is een niet-chirurgische techniek die kan helpen bij diastase recti. De samentrekkingen van de buikspieren worden veroorzaakt door neuromusculaire elektromagnetische stimulatie, die versterking en de genezing bevordert. Het is aangetoond dat deze EMSculpt diastase behandeling nuttig is, vooral wanneer deze wordt gebruikt in combinatie met voorgeschreven oefeningen om het core-gebied te versterken.
EMSculpt kan ook worden gecombineerd met EMSella voor een behandeling genaamd “Core to Floor”-therapie, die de hele core versterkt en verstevigt. Zowel de buik als bekkenbodemspieren. De combinatie versterkt de spierkracht en het evenwicht. Bovendien vermindert het urine-incontinentie en rugklachten zwangerschap, wat wederom prettig kan zijn na een bevalling.
Wat moet ik vooral niet doen bij diastasis recti?
Als je diastasis recti hebt, zijn er oefeningen en houdingen die je moet vermijden. Zoals sit-ups, crunches- en andere buikspieroefeningen. Tillen van zware voorwerpen is ook uit den boze bij diastasis. Daarnaast is tillen na zwangerschap ook belastend voor je rug. Zeker als je rugpijn na zwangerschap hebt overgehouden.
Het is verstandig om zo min mogelijk te tillen, je voorkomt daarbij druk op je buik, rug en bekkenbodem. Gebruik middelen om tillen te voorkomen, zoals een hoog ledikant. Je kan met een hoog ledikant jouw pasgeborene heerlijk in zijn/haar bedje stoppen zonder daarbij je buikspieren aan te spannen of rug te belasten.
Hier even op een rij wat je vooral niet moet doen bij diastasis recti:
- Abdominale wendingen/draaien van je buik.
- Alle oefeningen waarbij je op handen en knieën moet zitten zonder steun bij je buik.
- Alle zware tilactiviteiten die vanuit de buik komen.
- Achterwaartse buigingen die de buikstreek strekken.
- Buikspieroefeningen, crunches, planken en sit-ups.
- Yogahoudingen die de buikspieren benadrukken.
Welke diastase oefeningen doen?
Hoewel het lijkt alsof je mogelijkheden beperkt zijn, zijn er uitstekende diastase oefeningen die je veilig kan doen. De beste resultaten zullen komen van een consistente herhaling van deze oefeningen. Welke oefeningen bij diastase kan je doen om het te genezen? Deze vraag wordt vaak gesteld, helaas is er geen magische oefening die je diastase kan genezen. Het hangt namelijk af van het soort diastase en waar het precies zit.
Het sterker maken van je recht buikspieren helpt bij het verkleinen van het ‘gat’ tussen je buikspieren. Een goede oefening hiervoor is bijvoorbeeld de ‘deadbug’, waarbij een aantal variaties zijn in makkelijk en moeilijk. Training waarbij je vanuit diepe buikbewegingen, die met een neutrale ruggengraat (meestal liggend met de knieën omhoog), de transversale buik helpt beheersen en gebruiken.
De buikspieren zijn in wezen samengetrokken, knijpen met toenemende kracht tegen de wervelkolom en worden voor langere tijd vastgehouden. Beginnend met ongeveer 10 seconden elk. Deze grepen moeten in totaal 10 minuten per dag worden gedaan.
Bekkenbodemoefeningen, zoals kegels en bekkenkantelingen, kunnen ook helpen. Het is van cruciaal belang om deze bewegingen met een goede houding uit te voeren. Daarom is het ook aan te raden om samen te werken met een fysiotherapeut die toezicht houdt op de oefeningen bij diastase en het herstelproces.
Is diastasis recti altijd te genezen?
Nee, diastasis recti is niet altijd te herstellen met training. In sommige gevallen is er zo veel schade aan het bindweefsel tussen de rechte buikspieren (linea alba) dat een operatie noodzakelijk is. Een bekkenfysio kan vaststellen of dit nodig is en je eventueel doorverwijzen naar een specialist.
Met de juiste begeleiding kan je wel de manier waarop je beweegt met een diastase verbeteren. Maak daarbij gebruik van professionals die jou helpen bij de begeleiding en adviezen geven over welke oefeningen diastase je kan doen.
Wil je nog een keer zwanger worden, dan is het aan te raden om zowel voor als tijdens je zwangerschap te werken aan het versterken van je buikspieren. Buikversterkende training kan voor zwangere vrouwen de ernst van diastasis recti verminderen of zelfs diastase voorkomen.
